4 ـ الايمانُ اداءُ الفرائضِ و اجتِنابُ المَحارِم
فرمود رضــ ا امام هشتم: | انجام فرائــ ض است ايمان | |
دورى ز محرّمات و زشتى | پرهيز ز ناصواب و عصيان |
5 ـ لَم يَخُنكَ الاَمين، وَ لكِن ائتَمَنتَ الخائِنَ
كسى كه بيـم ندارد ز كردگار عليم | وِرا به خدمت خلق خدا مكن تعيين | |
امين نكرده خيانت، تو از ره غفلت | امين شمـرده خيـانت شعار بدآيين |
6 ـ الصَّمتُ بابٌ مِن ابوابِ الحِكمة
زبـان تو گـر تحـت فرمان نباشد | خموشـى گزيـن، تا نيفتى به ذلـّت | |
على بن موسـى الرضا راست پندى : | سكوت است بابـى ز ابواب حكمت |
7 ـ الاَخُ الاَكبرُ بِمنزِلةِ الاَب
برادر چو دانا و شد و آزموده | وِرا با پـدر مـى شمارش برابر | |
بگفتـا امـام بحق، نور مطلق | به جاى پـدر هست، مهتر برادر |
8 ـ صديقُ كُلِّ امْرِئٍ عَقلُهُ و عَدُوُّه جَهلُهُ
بــ ه نزديـك نـادان بـوَد تـار گيتى | ز دانـش بكـن گـيتـى تـار روشـن | |
بفرمود فرزنـد موســ ى بـن جعفـر: | تو را عقل يار است و جهل است دشمن |
9 ـ التَّوَدُّدُ الى النّاسِ نِصْفُ العَقلِ
هميشـه در پـى تيـمـار بينـوايان باش | كمك به خلق، ز كردار خـالق احـد است | |
امام راست در اين رهگذر، كلامى نغـز: | كه در معاشرت خلق، نيمى از خرد است |
10 ـ التَوَكُلُ اَن لاتَخافَ اَحداً اِلاّ اللهَ
بزن بـر لطـف حق دست توكل | كـه لطف ايـزدى باشد تو را بس | |
توكـل آن بـوَد كـاندر دو عالم | به غير حق نـترسى از دگر كس |
11 ـ اَفْضَلُ ما توصَلُ به الرَّحِمِ كفُّ الاَذى عَنْها
فرمـود رضـا ولـى ّ مـطـلق | گنجينـه علم و فضل و احسـان | |
بهتر صلـه رحـم به گيتى است | خـوددارى از گـزنـد ايشـان |
12 ـ اَحسَنُ النّاسِ مَعاشاً مَن حَسُنَ معاشُ غيرِهِ فى معاشِه
بهتـرين رهـرو به راه زندگـى است | آن كه همچـون شمع روشنگـر بـوَد | |
مردمـان در پرتـوش راحـت زينـد | زندگـى در خـدمتش بـهتـر بــ وَد |
13 ـ العَقلُ حِباءٌ مِنَ اللهِ و الادَبُ كُلْفَة
رضـا سبـط پاك رسـول امين | كه نتـوان سـر از خدمتش تافتن | |
بگفتا: خرد بخشش ايـزدى است | ادب را به كوشش تـوان يافـتن |
14 ـ لَيسَ لِبَخيلٍ راحةٌ و لا لِحَسودٍ لَذّةٌ
بخل رنج است و حسادت محنت است | از ولـى ّ آمـوز درس عبـرتـــى | |
راحتـى در بخــ ل نتـوان يـافـتن | در حسـد هـرگـز نيـابـى لذّتــ ى |
15 ـ مَا الْتَقَتْ فِئَتانِ قَطُّ اِلاّ نُصِرَ اَعظَمُهُما عَفواً
عفــ و آييـن بزرگـــان باشـــد | بـخشش آييـنـه دورانـديـش اسـت | |
دو گـروهـى كه به جنگنـد و ستيـز | نصرت آن راست كه عفوش بيش است |
16 ـ عَونُك لِلضَّعيفِ اَفضَلُ مِنَ الصَدَقَة
سخنـى دارم از امـام همام | كـه مفيد است بهر هر طبقه | |
دستگيرى ز ناتوان و ضعيف | به يقين، بهتر است از صدقه |
17 ـ المُؤمِن اِذا اَحسَنَ استَبشَرَ وَ اِذا اَساءَ استَغفَرَ
گر ز بخت بد به كس بد كرده اى | هان، مشـو نوميـد از درگاه ربّ | |
مـؤمن ار نيكى كنـد شادان شود | ور كند بد، مى كنـد بخشش طلـب |
18 ـ المُسلِمُ الّذى سَلِمَ المُسلِمون مِن لِسانه وَ يَده
شـنو پند فرزند موسـى بن جعفر | امـام بحـق، مـاه بـرج امـامت | |
كسـى هسـت مُسلم كه باشند مردم | ز دست و زبانش به امن و سلامت |
19 ـ لَيسَ مِنّا مَن لَم يأمَن جارُهُ بَوائِقَه
به همـسايه نيكى كن اى نيكمرد | كه همـسايه را بر تو حقها بوَد | |
از آن كس كه همسايه ايمن نبُود | بـفرمود مـولا: نـه از ما بوَد |
20 ـ التواضُعُ ان تُعطى النّاس مِن نَفسِك ما تُحبّ ان يُعطوك مِثلَه
چنان سـر كن اى دوست با نيك و بد | كه باشـد ز تـو نيك و بد در امـان | |
تـواضع چـنان كن به خـلق خـداى | كه خواهـى كنـد خلق با تو چنـان |
21 ـ مِن علاماتِ الفقيهِ الحُكم و العِلم و الصَّمت
بصيـر بـاش به احكـام دين حق كه خداى | از آن فقيه كه دانا به حـكم اوست رضاست | |
نشـانـه هـاى فقـاهـت به نزد پـير خرد | قضـاوت بحـق و دانـش و سكوت بجاست |
22 ـ الصَّفح الجميلُ العفوُ مِن غيرِ عِتاب
عفو چون كرده اى خطاب مكن | كار بـى جا و نـاصـواب مكن | |
وه چه نيكوسـت، عفـو بى منّت | عفو كـردى اگـر، عتـاب مكن |
23 ـ لايَأبَى الكرامَةَ الاّ الحِمارَ
بشـنـو كـلـام نـغـز فـرزنـد پيمبر | گفتـار او روشـنـگـر شبهاى تار است | |
جز مردم احـمـق نتـابـد رخ ز احسان | هر كس كند احسان مردم ردّ، حمار است |
24 ـ السّخى ّ يأكُل مِن طَعامِ الناس لِيأكُلوا مِن طَعامِه
سخـى مى خورد نان ز خوان كسان | كه مردم به رغبت ز خوانش خورند | |
بخيــ ل از سـر بخـل نان كسـى | نيـارد خـورد تا كه نانش خورنـد |
25 ـ السّخى ُّ قريبٌ مِن اللهِ، قريبٌ مِن الجنّة، قريبٌ مِن الناسِ
سخـاوتمنـد هرگز نيست تنهـا | كه تنـهايى نصيب ديگران است | |
سخـى باشد قريـب رحمت حق | به نزديك بهشت و مردمان است |
26 ـ صديقُ الجاهِلِ فى التَّعَب
به نـادان مكـن دوستى ، چون تـو را | گـدازد ز كـزدار خـود روز و شب | |
بگفتـا علــ ى بن موسـى الـرضـا | رفاقـت به نـادان غـم اسـت و تعب |
27 ـ اَفضَلُ العَقلِ معرفَةُ الاِنسانِ بِربّه
ز خـاطر مـبر شـكـر يزدان پـاك | كه شـكـر نعـَم نعمـت افزون كنـد | |
بهين دانش اى دوست، آن دانشى است | كه ات رهـبرى سوى بـى چـون كند |
28 ـ مَن رَضى َ باليَسيرِ مِنَ الحَلال خفّت مَؤونتهُ
رضـا بـاش بر داده كردگـار | كـه خشنـودى از حق بوَد بندگى | |
اگر شـاد گـردى به اندك حلال | سبـك بـگـذرى از پل زندگـى |
29 ـ مَن رَضى بالقَليل مِن الرِزقِ قُبِلَ منه اليسيرُ مِنَ العمَل
كلامـى شنـو از شهنشاه طـوس | ولـى ّ خـداونـد و سبـط رسـول | |
چون بر رزق اندك رضايى ، خداى | كنـد طـاعـت انـدكـت را قبول |
30 ـ الصَّمتُ يَكسبُ المحبّةَ و هو دليلٌ على كُلِّ خيرٍ
ز حسن خموشى و اوصاف آن | چنين گفت شاه خراسان، رضا | |
خموشـى به بار آورَد دوستـى | شـود رهگشـاى همه خوبهـا |
31 ـ مَن حاسَبَ نَفسَه رَبِحَ و مَن غَفَلَ عَنها خَسِرَ
تواى كه ديده فرو بسته اى ز كرده خويش | هميشـه زشتـى احـوال ديگران بينـى | |
حساب نفس بدانديش كن كه سـود برى | شوى چو غافل از اعمال خود زيان بينى |
32 ـ مَنِ اعتَبَرَ اَبصَرَ وَ مَن اَبصَرَ فَهِمَ و مَن فَهِمَ علِِمَ
امام راسـت كلامـى كه مرد بـاتدبير | هزار نكتـه از آن يك كلام مى خـواند | |
كسى كه عبرت گيرد بسـى شـود بينا | كسـى كه بينــ ا گردد بفهمـد و داند |
33 ـ افضَلُ المالِ ما وُقى َ به العِرضُ
توانـگر را بگـو امروز كـن ايثار سيم و زر | كه فردا سيـم و زر در اختيـار ديگـران باشد | |
بهين مـال آن بوَد كان موجب حفظ شرف گردد | اگر در راه ديگر صرف شد، حاصل زيان باشد |
34 ـ المُؤمِنُ اِذا غَضِبَ لَم يُخرِجهُ غَضَبُهُ مِن حَقّ
سخنـى بشنـو از امـام غريـب | تا شـود علم و دانشـت افـزون | |
مـرد مـؤمن اگر به خشـم شود | نـرود از طريـق حـق بيـرون |
35 ـ المُؤمِنُ اِذا قَدرَ لَم يَأخُذُ اَكثَرَ مِن حَقّه
نكـته اى بشنـو ز فرزند رسـول | آن كه مـردم را امـام و پيشواست | |
گـر كه قـدرت دست مؤمن اوفتاد | بيشتر از حـقّ خود هرگز نخواست |
36 ـ النّظَرُ الى ذرّيّةِ محمّدٍ عبادَةٌ
بكـن عادت به كردار بزرگـان | كه نتوان كرد آسان ترك عـادت | |
نظر كـردن به فرزنـد پيمبـر | بوَد در پيش مرد حق، عبادت |
37 ـ اِنّما الحِميَةُ مِن الشَّى ءِ الاِقلالُ مِنهُ
شنـو از علـى بن موسى الرضـا | كلامى كه افزاديت عقـل و هـوش | |
چو پرهيز خواهـى كنى از خوراك | به كـم خوردن خوردنيهـا بكـوش |
38 ـ لايَعدمُ العُقوبَةَ مَن اَدرَعَ بالبَغى ِ
گو به آن كس كه ظلـم كرد فزون | كـه عقـوبـت نـبـوده نشمـارد | |
گـر بخـواهـد زيَـد به آرامـش | كيـفـر روزگـار نــ گــ ذارد |
39 ـ لاتَطلُبوا الهُدى فى غَيرِ القُرآنِ فَتَضِلّوا
بـگـفـتـا رضـا، ماه برج ولايت | هدايـت مجـوييـد از غيـر قـرآن | |
بـجـز راه قـرآن مـپـوييد راهى | كـه گـمراهى آخر بوَد حاصـل آن |
40 ـ مِن عَلامةِ ايمانِ المُؤمِنِ، كِتمانُ السِّر و الصَّبرُ فى البأساء و الضرّاء و مُداراة النّاس
از عـلامـات مرد حق باشد | رازدارى و صـبر بر سختى | |
با مـدارا بـه مردمان پويـد | راه آزادگـى و خـوشبـختى |